Een gesprek over de LNV community en de agrarische bedrijfstoets (een bijzondere MKB toets)
Het gesprek vindt plaats met Martijn en Marleen. Marleen is communicatieadviseur en coördinator van het digitale platform “de LNV community”, waarmee LNV in contact staat met boeren.
Martijn werkt bij de directie PAV van DG Agro en heeft onder andere gewerkt aan een van de instrumenten die LNV heeft ontwikkeld om regeldruk te toetsen; de agrarische bedrijfstoets.
Bedrijfstoets
Martijn: “De agrarische bedrijfstoets moet gezien worden als onderdeel van een veel breder instrumentarium dat LNV gebruikt om met boeren in contact zijn. We zijn op heel veel manieren met boeren in gesprek. De toets is eigenlijk een extra check, aan het einde van een beleidsvormingsproces, naast de andere manieren waarop we agrariërs betrekken. (“Hebben we hen wel goed begrepen?”)
Deze toets wordt dus niet gebruikt om een inhoudelijke discussie over de instrumentkeuze te voeren. Dat is al in een eerder stadium van het beleidsproces gebeurd. Bovendien is de instrumentkeuze bij LNV meestal sterk politiek ingegeven.
We maken veel beleid samen met de sector en dat zien we als een sterk punt. Het kan echter ook een valkuil zijn, waar we alert op moeten zijn. Want het is natuurlijk niet de bedoeling dat we simpelweg de agenda van de doelgroep gaan uitrollen of hun belangen overnemen”.
Dilemma’s
Martijn legt uit dat de bedrijfstoets best ingewikkeld was om te ontwikkelen. “Vragen die onder andere speelden waren: hoe serieus neem je het instrument, hoe representatief is de doelgroep, hoe borg je de privacy van de doelgroep?” We maken het onszelf ook best moeilijk. “Wil iedereen met ons praten? Of zit je steeds met dezelfde groep aan tafel waardoor mogelijk een vertekend beeld ontstaat? We hebben veel tijd besteed aan het uitdenken van juiste manieren van werving en het opzetten van een evaluatie van het instrument.”
LNV community
Marleen geeft een toelichting op de LNV community. “Het is een online platform waar we met 200 agrariërs in gesprek gaan over het beleid van LNV. Het platform is opgezet om een beter beeld te krijgen van wat er speelt en leeft bij de individuele boer. De groep wisselt jaarlijks van samenstelling. Het is een aanvulling op de gesprekken die we voeren met belangenorganisaties. Deze partijen zitten al bij ons aan tafel als stakeholders om te praten over actuele problemen en hoe beleid uitpakt bijvoorbeeld. Toch was er behoefte aan individuele verhalen. Uit de community ontvangen we meer ongefilterde informatie. Mensen praten namens zichzelf. Ook bij de doelgroep zelf bestaat deze behoefte aan laagdrempelig contact met het ministerie.”
“Aan de ene kant gebruiken we het platform voor het doen van kwalitatief onderzoek. Daarbij stellen we vragen op het platform waar agrariërs op reageren. De discussies worden begeleid door onderzoekers. Dat levert rapportages op, die input kunnen zijn voor beleid, of bijvoorbeeld voor het testen van bepaalde maatregelen of campagnes.
“Daarnaast gebruiken we de community om het persoonlijk contact tussen LNV-medewerkers en de agrariërs te verbeteren. Bijvoorbeeld door medewerkers en agrariërs aan elkaar te koppelen via gedeelde interesses. Hier vloeien regelmatig werkbezoeken uit voort op het boerenerf. Laatst vond een lunchbijeenkomst met de minister plaats, waarbij een aantal agrariërs naar het ministerie kwamen. We merken dat agrariërs het persoonlijke contact met de medewerkers het meest waarderen. Daarom introduceren we tegenwoordig de beleidsmedewerkers ook persoonlijk op het platform. Zij leggen uit waarom ze een bepaalde vraag voorleggen en wat ze met de input van agrariërs gaan doen. Dat draagt bij aan onderling vertrouwen. Hier is langzaam naar toegewerkt. In het begin waren we voorzichtiger en waren de medewerkers anoniemer, maar we zijn erachter gekomen dat de persoonlijke aanpak echt beter werkt. Het motiveert agrariërs om hun verhaal te delen.
Ten slotte kan de community fungeren als een plek waar leden voor andere panels kunnen worden geworven, bijvoorbeeld om aan de agrarische bedrijfstoets mee te werken.
“Een uitdaging van het platform is om alle deelnemers gemotiveerd te houden om mee te praten. Veel agrariërs doen mee omdat ze hopen dat hun inbreng bijdraagt aan veranderingen in het beleid. Soms kun je dat heel concreet maken, bijvoorbeeld door een campagne aan te passen. Maar soms is een uitvraag onderdeel van een groter traject, dat lang duurt en waarin veel perspectieven worden meegewogen. Dan is het lastiger om te laten zien wat er met hun inbreng is gedaan.”
Voorbeelden bedrijfstoets
Martijn: “Een eerste traject met de agrarische bedrijfstoets is inmiddels uitgevoerd op het gebied van de mestwetgeving. Dat is een spannend onderdeel, omdat op bedrijfsniveau heel ingrijpend gaat veranderen wat er wel en niet mag. In Brussel is daarover nu het gesprek gaande of er een uitzondering blijft. Als die blijft zullen er moeilijk inpasbare eisen voor de boeren bij komen.”
Persoonlijk contact
Marleen: “ Zeker in deze tijd is het bijzonder dat agrarische ondernemers contact met ons willen houden. Veel van hen hebben weinig vertrouwen in LNV. Dat hoor je ook terug in de dingen die ze over ons zeggen, zoals: op het ministerie werken mensen zonder kennis of het zijn allemaal veganisten. Ik merkt dat het helpt om als ambtenaar je gezicht te laten te zien en met de mensen in gesprek te gaan. Dat kan natuurlijk niet al het wantrouwen terugwinnen maar het is wel een voorwaarde om elkaar beter te begrijpen. Persoonlijk zie ik het ook als een invulling van de nieuwe bestuurscultuur, waarbij je oog hebt voor de mensen voor wie je beleid maakt. Als boeren in de LNV Community schrijnende verhalen delen, bellen we ze meestal persoonlijk op of organiseren we een bedrijfsbezoek. We kunnen hen niet altijd helpen, maar door naar hun verhaal te luisteren voelen ze zich vaak al gesteund. En het helpt ons om beter te begrijpen waar ondernemers tegenaan lopen.”
Heb je ook een best practice uit de beleidspraktijk die je zou willen delen met collega’s? Laat het gerust weten, via beleidskompas@kcbr.nl.
Laatst gewijzigd op: 19-5-2023