2. Wat is het beoogde doel?

Hulpvragen ter beantwoording van de hoofdvraag
  1. Wat zijn de beleidsdoelen?
  2. Aan welke duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) en brede welvaartsuitkomsten dragen de doelen bij?
  3. Zijn er specifieke randvoorwaarden en criteria die volgen uit de probleemanalyse of die te maken hebben met budgettaire of andere beperkingen?

Hulpvragen vanuit gedragsperspectief (gedragsanalyse)

Hieronder staan hulpvragen waarmee je meer inzicht krijgt in de oorzaken van een gedragsprobleem en de doenlijkheid van het gewenste gedrag. De BIN NL contactpersoon binnen je ministerie kan je hiermee helpen of in contact brengen met een gedragsspecialist. Je kunt ook een gedragstool gebruiken om deze vragen te beantwoorden.

  1. Van wie wil je gedragsverandering gegeven het doel? (breng de doelgroepen in kaart)
  2. Welk gewenst gedrag wil je zien per doelgroep?
  3. Wat is het huidige c.q. verwachte gedrag per doelgroep?
  4. Wat zijn gedragsbepalende factoren die het huidige gedrag verklaren (in stand houden) en het gewenste gedrag belemmeren of juist (kunnen) stimuleren?

Checkvraag kennisgedreven beleid

  • Hoe weet je dit? Ga naar de pagina over kennisgedreven beleid maken voor hulp om je antwoorden zo goed mogelijk te baseren op actuele en betrouwbare kennis.

Checkvragen betrek je omgeving

  • Verschillen de doelstellingen per belanghebbende?
Toelichting op de hulpvragen

Als je met de juiste actoren het probleem voldoende in kaart hebt gebracht, kun je gaan nadenken over de beleidsdoelen. Een beleidsdoel is een concrete en gespecificeerde vorm van de gewenste situatie of het gewenste gedrag.

Waarom moet ik deze vraag beantwoorden?

Het formuleren van concrete doelstellingen helpt om de voortgang van je doelbereik in een latere fase te monitoren en de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid te evalueren. Ook voldoe je hiermee aan een van de vereisten van artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet 2016. Dit biedt de basis om later de doelmatigheid en doeltreffendheid van een voorstel te beargumenteren. Voor de Kamer is dit een belangrijk hulpmiddel om de regering te controleren.

Door je doelen te relateren aan de SDG’s en brede welvaart en doordat je collega’s bij andere afdelingen en departementen dat ook doen wordt het makkelijker om raakvlakken met andere beleidsdomeinen te identificeren.

Door ook een gedragsanalyse te maken krijg je zicht op de gedragsbepalende factoren. Pas wanneer je deze scherp hebt kan je beleidsopties ontwikkelen die hierop aangrijpen. Dit komt de effectiviteit van beleid ten goede.

Hoe kan ik deze vraag beantwoorden?

 Als je een probleem- en oorzakenanalyse hebt gemaakt, is het relatief eenvoudig om de stap te zetten naar een overzicht van doelen. Dit doe je door de uitspraken die in de probleemboom negatief geformuleerd zijn om te vormen tot positieve uitspraken. Zo wordt in één keer duidelijk wat de centrale doelstelling is, wat er moet veranderen om dat doel te bereiken en welke positieve gevolgen het bereiken van dat doel kan hebben.

Bij het opstellen van je doelen is het belangrijk om oog te hebben voor de verschillende niveaus van doelen. Wij maken in deze fase onderscheid tussen twee niveaus van doelen; strategische doelen en specifieke doelen. Onderstaande invulkaart bevat een toelichting en voorbeeld voor elk van deze niveaus.

Voorbeeld klimaatbeleid
NiveauOmschrijvingSDG’s en brede welvaart
Strategische doelen (impact)Een strategisch doel is abstract, zoals "tegengaan van de verdere opwarming van de aarde". Strategische doelen kunnen niet rechtstreeks worden bereikt, omdat er te veel factoren een rol spelen die men niet kent of niet beheerst. De strategische doelen geven richting. Wanneer je ze met de partijen deelt, werken ze verbindend tussen de partijen die samen voor deze maatschappelijke opgaven staan.SDG’s 
Benoem hier welke SDG(‘s) raken aan je strategische doel. SDG 13: klimaatactie
Specifieke doelen (outcome)Een specifiek doel levert een bijdrage aan het bereiken van het algemene doel. Een voorbeeld hiervan is: "met 40% verminderen van de CO2-productie in Nederland". In tegenstelling tot een strategisch doel is een specifiek doel beter meetbaar en te evalueren.

Brede welvaart indicatoren 
Benoem hier welke brede welvaartsindicatoren raken aan je specifieke doel.

Cumulatieve CO2-emissies: 7,7 ton CO2 per inwoner sinds 1860 in 2021

Doelgedrag (output)

Doelgedrag is het gedrag dat de doelgroep moet vertonen om een specifieke doel te halen. Bijvoorbeeld huiseigenaren leggen zonnepanelen op hun dak.

NB: het kan zijn dat er meer dan een doelgedraging nodig is om een specifiek doel te halen. Idealiter maak je per doelgedrag een gedragsanalyse.

Doelvariabele 
Benoem hier de doelvariabele waar je beleidsmatig op stuurt.

Opgesteld vermogen ZON PV op woningen


De SDG’s zijn 17 strategische doelen waar Nederland zich internationaal aan heeft gecommitteerd. Benoem bij het formuleren van je strategische doel ook welke SDG(’s) relevant zijn. Jaarlijks rapporteert het Centraal Bureau voor de Statistiek over de SDG’s in combinatie met brede welvaartsindicatoren uit de monitor brede welvaart. De brede welvaartsindicatoren helpen je om specifieke doelen te koppelen aan je strategische doelen en deze meetbaar te maken.

Zie voor meer informatie ook de Beleidskompaspagina over SDG’s: Sustainable Development Goals (SDG’s).

Hulpmiddelen

 

Laatst gewijzigd op: 9-11-2023