In de evaluatieparagraaf ga je – als je een evaluatiebepaling invoegt –, in op de voorgenomen wetsevaluatie. Een evaluatieparagraaf is verplicht bij wetsvoorstellen die tot een substantiële beleidswijziging leiden (zie Beleidskompas 5.1 Evalueren en monitoren van beleid). Hiervan kan in ieder geval sprake zijn bij wetsvoorstellen met financiële gevolgen van € 20 miljoen of meer in enig begrotingsjaar.
Aandachtspunten
- Als in de wet staat dat de wet eenmalig of periodiek op doeltreffendheid en effecten van de wet in de praktijk wordt geëvalueerd (Ar 5.58), dan moet de wet ook evalueerbaar zijn. Met andere woorden dan moet duidelijk zijn wat de doelen van de wet zijn die je wilt bereiken. Hoe concreter het doel is geformuleerd, hoe beter het te evalueren is. Kijk in de hoofdlijnen van de toelichting (volgens Ar 4.43, onder a) of dit het geval is.
- Ga na welke gegevens je nodig hebt om uiteindelijk te kunnen evalueren en geef in de toelichting aan hoe je dit hebt geregeld. Neem zo nodig een wettelijke voorziening in het wetsvoorstel op om deze gegevens te verkrijgen, bijvoorbeeld omdat het gegevens betreft waarvoor gegevensbescherming geldt. Het is van belang dat op het moment dat de wet in werking treedt bijvoorbeeld nulmetingen worden uitgevoerd of na inwerkingtreding gegevens worden gemonitord om zo na een aantal jaar op basis van die gegevens te kunnen vaststellen of het doel van de wet is bereikt.
- Denk na over het moment van evaluatie en geef in de toelichting aan waarom voor deze termijn is gekozen. Een wet geeft kort na de inwerkingtreding nog geen diepgaand beeld van de effecten of doelbereiking van de wet, omdat er nog te weinig ervaring is opgedaan en dus geen gegevens kunnen worden geleverd. In de Aanwijzingen voor de regelgeving (Ar 5.58) staat een minimale evaluatietermijn van vijf jaar. Is de gekozen termijn korter, geef dan aan waarom.
- Besteed bij het bepalen van het moment van evalueren ook aandacht aan andere evaluaties. In de begrotingscyclus is aangegeven dat een begrotingsartikel ten minste elke 7 jaar moet worden geëvalueerd op basis van ongeveer dezelfde vragen als in de toelichting (zie de Regeling periodiek evaluatieonderzoek 2022). Omdat een wetsevaluatie een vorm van beleidsevaluatie is, is het verstandig na te gaan wanneer beleidsdoorlichtingen plaatsvinden, zodat deze evaluaties rekening met elkaar kunnen houden.
- Als je al zo snel mogelijk inzicht wilt krijgen in de werking van je voorstel in de praktijk, overweeg dan een invoeringstoets. Met deze lichtvoetige ex durante evaluatievorm ligt de focus op de gevolgen voor de doelgroep en de uitvoering. Je kunt bijvoorbeeld gericht kijken of bij de voorbereiding gesignaleerde risico’s, bijvoorbeeld in een uitvoeringstoets, zich voordoen en zo nodig tijdig bijsturen. Wil je uitspraken kunnen doen over de doeltreffendheid en de effecten van de wet in de praktijk, kies dan voor een ex post evaluatie.
Relevante Beleidskompasvragen
Laatst gewijzigd op: 3-7-2024