Inhoudsopgave
- 1. Wat is strafrechtelijke handhaving en sancties?
- 2. Hoe gebruik je strafrechtelijke handhaving en sancties?
- 3. Achtergrondinformatie
1. Wat is strafrechtelijke handhaving en sancties?
Algemeen
In onze maatschappij gelden allerlei regels. Een groot deel van de regels is vastgelegd in wetten. Overtreding van de regels kan leiden tot handhaving en sancties, oftewel straffen. De basis hiervoor ligt onder andere in het strafrecht. Daarnaast kan ook sprake zijn van bestuursrechtelijke handhaving en sancties. Het kan zelfs zijn dat je voor hetzelfde feit zowel strafrechtelijk als bestuursrechtelijk bestraft wordt. Als een bedrijf bijvoorbeeld een milieuwet overtreedt, kan dit bestuursrechtelijk bestraft worden met een boete of dwangsom. Maar als ook nog vermoed wordt dat de regels bewust zijn overtreden, kan daarnaast ook strafrechtelijk onderzoek worden gedaan. In deze tekst bespreken we alleen de strafrechtelijke handhaving en sancties. Zie voor meer informatie de pagina bestuursrechtelijke handhaving en sancties.
Kenmerken strafrechtelijke handhaving en sancties
De wetten en regels moeten zo nauwkeurig mogelijk worden beschreven. Als overtreding ervan kan leiden tot een straf, moet de burger namelijk precies weten welk gedrag strafbaar is. Dit is erg belangrijk voor de rechtszekerheid (legaliteitsbeginsel en rechtszekerheidsbeginsel).
2. Hoe gebruik je strafrechtelijke handhaving en sancties?
Het gebruik van strafrechtelijke sancties in wet- en regelgeving komt vaak voor. Bij de keuze of strafrechtelijke sancties nodig zijn, kunnen de volgende overwegingen helpen:
- Als je een vrijheidsbenemende of vrijheidsbeperkende straf of maatregel wilt toepassen, kan dit alleen via het strafrecht. Of een dergelijke strafbedreiging wenselijk is, hangt af van veel factoren. Belangrijke factoren zijn wat de maatschappij vindt van de ernst en soort van de overtreding en het afschrikkende effect van zo’n strafbedreiging.
- Als nieuwe (misschien alternatieve) bestraffende sancties nodig zijn, is regeling in het strafrecht de beste optie.
- Strafrecht is ook van toepassing als sprake is van geweld of het toebrengen van schade aan individuele personen.
- Als de verwachting is dat bestraffing alleen kan door strafrechtelijke middelen, is dat een aanwijzing voor het toepassen van strafrecht.
Slaagfactoren
Als je gebruik maakt van strafrechtelijke normen, moeten de door straffen te handhaven bepalingen zo nauwkeurig mogelijk worden geformuleerd. Zie hierover Ar 5.44 e.v.
3. Achtergrondinformatie
| Relevante verplichte kwaliteitseisen | Toelichting |
| Aanwijzingen voor de regelgeving | Eisen aan de vormgeving van wet- en regelgeving en het proces waarin wetten en regels worden opgesteld. |
| Grenzen aan gedogen | Deze kabinetsnota beschrijft de randvoorwaarden van het begrip gedogen. |
| Keuze van een sanctiestelsel | Uitleg wanneer gekozen moet worden voor bestuursrechtelijke of strafrechtelijke handhaving. |
| Doorberekenen van toelatings- en handhavingskosten | Toetsingskader voor de doorberekening van toelatings- en handhavingskosten aan particulieren. Zie Ar 5.56 en 5.57. |
| Uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid (U&H) | Instrument waarmee de gevolgen van regelgeving voor de uitvoerende instanties kunnen worden beoordeeld. |
Laatst gewijzigd op: 11-3-2024