Protocol

Inhoudsopgave

1. Wat is een protocol?

Algemeen

Een protocol regelt hoe je moet handelen in bepaalde situaties. Vaak is een protocol een uitwerking van een gedragscode. Deze uitwerking is meestal erg precies en duidelijk. Daardoor is een protocol vaak meer bepalend dan een gedragscode. Vaak is een protocol gericht op beleidsuitvoerders. Protocollen kunnen in allerlei situaties gebruikt worden. Het is zinvol om een protocol op te maken. Het gebruik ervan kan namelijk leiden tot lagere uitvoerings- en handhavingskosten en minder regelgeving van de overheid.

Hieronder staan de belangrijkste kenmerken en voor- en nadelen op een rij.

Kenmerken van een protocol

  • Een protocol kan zowel stimulerend als onderdrukkend zijn. Dit is afhankelijk van de hierover gemaakte afspraken.
  • Een protocol is specifiek, want het is altijd gericht op een duidelijk afgebakende doelgroep.
  • Een protocol kan zowel een verticaal als een horizontaal beleidsinstrument zijn.
  • Een protocol geeft directe regels: via ge- en verboden of andere voorschriften wordt geprobeerd gedrag van een doelgroep te beïnvloeden.
  • Een protocol is een effector: het wordt gebruikt om beleid verder uit te werken.
  • Iedereen kan een protocol opstellen: beleidsmakers, ondernemingen, consumenten en belangenorganisaties (bijvoorbeeld werknemersorganisaties, vakbonden).
  • Beleidsmakers kunnen controleren of beleidsuitvoerders zich aan het protocol houden. Dit kan achteraf, maar ook preventief. Dit hangt af van de gemaakte afspraken.
  • Voor wie het protocol geldt, is ook afhankelijk van de gemaakte afspraken. Meestal geldt het alleen voor de partijen die deelnemen.
  • Protocollen zijn overeenkomsten die onder het privaatrecht vallen.

Voordelen

  • Protocollen zijn sneller opgesteld dan wetten en regels die over hetzelfde onderwerp gaan.
  • De overheid hoeft minder regels op te stellen.
  • De uitvoeringskosten zijn lager dan bij wet- en regelgeving.
  • Er zijn minder kosten en inspanningen voor toezicht en handhaving. Dit wordt (gedeeltelijk) door de sector gedaan.

Nadelen

  • De overheid kan de inhoud van een protocol niet dwingend opleggen.

Terug naar boven

2. Hoe gebruik je een protocol?

Slaagfactoren

  • Maatschappelijke druk kan ervoor zorgen dat ondernemingen een protocol opstellen en zich eraan houden.
  • Duidelijkheid over de doelen van het protocol.
  • Het protocol moet in de bedrijfsvoering passen.
  • Tussentijdse evaluatie van het protocol.
  • Duidelijke boetebepaling.
  • Duidelijke regels met betrekking tot wijziging of opzegging.

Faalfactoren

  • Voor een protocol bestaan geen vormvereisten. Partijen kunnen het zo vaag houden als ze zelf willen. Daardoor kunnen er allerlei problemen ontstaan.

Valkuilen en tips

  • Maak protocollen die duidelijk zijn en waarvoor veel steun is.
  • Gebruik voorlichting en communicatie.

Terug naar boven

Laatst gewijzigd op: 28-3-2023