Visitatie

Inhoudsopgave

1. Wat is visitatie?

Algemeen

Visitatie is de beoordeling door experts in een bepaalde sector van elkaars manier van werken. In sommige sectoren wordt ter borging van de kwaliteit van de werkzaamheden gebruik gemaakt van visitatie.  Visitatie wordt vooral in het openbaar bestuur, de medische sector en in het hoger onderwijs toegepast. Bij visitatie gaat een daarvoor door een onafhankelijke partij ingestelde commissie van collega’s op bezoek bij andere collega’s in de branche. De leden van deze branchecommissie zijn onafhankelijk. Ze beoordelen de manier van werken en de kwaliteit van het werk van collega’s. Het is meestal een regelmatig terugkerend onderzoek. Een visitatierapport is soms vertrouwelijk en soms openbaar.

Visitatie kan worden gebruikt op terreinen buiten de marktsector waar de kwaliteit moeilijk in te schatten is door personen die niet in die sector werken. De overheid kan dan alsnog zorgen dat aan bepaalde kwaliteitseisen wordt voldaan. Visitatie kan helpen het niveau van de werkzaamheden in een sector te bepalen, vast te houden of te verhogen.

Visitatie is een voorbeeld van een informeel, zelfregulerend beleidsinstrument. De overheid kan visitatie in een sector stimuleren. Door visitatie gaan partijen in een sector met elkaar het gesprek aan over het gewenste niveau van de dienstverlening zonder dat daar sancties aan worden verboden. Bij visitatie is er immers geen sprake van een gezagsrelatie (horizontale verhoudingen).

Een voorbeeld van visitatie vind je bij tandartsen. In deze sector komt het voor dat eens in de bijvoorbeeld drie of vijf jaar een tandartsenpraktijk wordt gecontroleerd door collega’s. Dit is goed voor het kwaliteitsniveau in deze sector.

Kenmerken visitatie

  • Visitatie kan een effector zijn: het kan je helpen om beleidsdoelen te realiseren.
  • Visitatie kan ook een detector zijn: het kan je helpen om beleidsinformatie te verzamelen.
  • Visitatie is een informeel beleidsinstrument.
  • Visitatie is een horizontaal beleidsinstrument.
  • Het doel van visitatie is het bewaken van de kwaliteit in een sector.
  • Visitatie houdt in dat er een regelmatig terugkerende controle plaatsvindt.

Voordelen

  • De branche is beter dan de overheid in staat om te beoordelen of aan bepaalde kwaliteitseisen wordt voldaan.
  • De branche kan zelf de kwaliteit controleren en door keurmerken het resultaat laten zien.

Nadelen

  • Als je als overheidsinstantie zelf visitaties wilt doen, kan dat veel geld kosten. Een voorbeeld hiervan is de controle van het emancipatiebeleid.

Terug naar boven

2. Hoe gebruik je het instrument visitatie?

Bij het opstellen van nieuw beleid of nieuwe regelgeving kan je van het instrument visitatie  gebruik maken. Visitatie is vooral geschikt als kwaliteitszorg in sectoren waar belangrijke publieke taken worden uitgevoerd. Visitaties worden vaak gebruikt in combinatie met andere beleidsinstrumenten. Visitatie gaat goed samen met onder meer certificatie, keurmerk, logo’s, vergunningen, wet- en regelgeving en best practices.

Slaagfactoren

  • Controle door visitaties werkt goed als instanties graag mee willen doen om de kwaliteit in hun sector te verbeteren.

Faalfactoren

  • Controle door visitaties werkt niet makkelijk bij commerciële bedrijven.

Valkuilen en tips

  • Als de partijen in de branche het eens zijn, kan visitatie helpen om de branche op te schonen.
  • De overheid kan niet goed beoordelen of er wordt voldaan aan de kwaliteitseisen. Daarom is het beter als de beoordeling niet door de overheid wordt gedaan.

Terug naar boven

3. Contactgegevens

Terug naar boven

Laatst gewijzigd op: 28-3-2023