Inhoudsopgave
- 1. Wat is de verplichte kwaliteitseis?
- 2. Wat is regeldruk?
- 3. Waarom moet je de regeldrukeffecten van een voorstel analyseren?
- 4. Wanneer moet je de regeldrukeffecten van een voorstel analyseren?
- 5. Hoe maak je een passende regeldrukparagraaf bij een voorstel?
- 6. Waar en hoe kan je cijfers vinden voor de regeldrukeffecten-analyse?
- 7. Wie kan je verder helpen bij het maken van een correcte regeldrukparagraaf?
- 8. Welke andere criteria en uitgangspunten hangen samen met de analyse van de regeldrukeffecten?
1. Wat is de verplichte kwaliteitseis?
De toelichting bij nieuwe/wijzigende regelgeving bevat een beschrijving en kwantificering van de regeldrukeffecten.
Deze eis is vastgelegd in Aanwijzing 7.5a (Regeldruktoets) van de Aanwijzingen voor de regelgeving.
2. Wat is regeldruk?
Regeldruk is het effect dat verplichte regelgeving heeft op burgers en bedrijven. Beleidsmedewerkers die nieuwe regelgeving maken, moeten aangeven welke kosten dat met zich meebrengt en hoe werkbaarheid en nuttig dit is in de praktijk. Op de website van het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) is een video-animatie over de regeldrukanalyse bij voorgenomen regelgeving beschikbaar.
Regeldrukeffecten zijn alle investeringen en inspanningen die burgers, bedrijven en/of professionals moeten doen om zich aan verplichtingen in regelgeving te houden. Hoofdbestanddelen van regeldrukeffecten zijn regeldrukkosten en ervaren regeldruk. Zie voor een nadere uitleg en de Rijksbrede methodiek voor regeldrukeffecten-analyse, het Handboek meting regeldrukkosten en de bijlage.
Regeldrukkosten: Alle investeringen en (tijds)inspanningen die bedrijven, burgers en/of professionals moeten doen om verplichtingen uit regelgeving afkomstig van de Rijksoverheid na te leven, uitgedrukt in euro’s. Deze kosten bestaan uit structurele en/of eenmalige kosten. Financiële lasten (bijv. belastingen) vallen buiten deze kosten.
Ervaren regeldruk: Hierbij draait het niet om de kosten die men moet maken om te voldoen aan regelgeving, maar om kwalitatieve aspecten als werkbaarheid, proportionaliteit en ervaren nut. Als bij een dossier sprake is van ervaren regeldruk, moet je hier ook aandacht aan besteden in de regeldrukparagraaf.
3. Waarom moet je de regeldrukeffecten van een voorstel analyseren?
De regeldrukkosten-analyse geeft inzicht in de directe kosten van het naleven van voorgenomen verplichtingen uit regelgeving voor partijen in de maatschappij. De ervaren regeldruk vormt een indicatie voor de mate waarin partijen in de samenleving geneigd zijn en in staat zijn om wettelijke verplichtingen na te leven. De analyse van beide componenten van regeldruk zorgt er mede voor dat het mogelijk is te beoordelen of de kosten van een voorstel in verhouding staat tot wat het gaat opleveren (baten). Deze informatie is van belang voor onderbouwde besluitvorming over voorstellen door onder andere de politiek. De informatie geeft ook duidelijkheid voor partijen in de samenleving over de kosten (of besparingen) van een voorstel. Bijvoorbeeld voor burgers en bedrijven. Hierdoor kunnen zij ook gericht(er) reageren op een voorstel tijdens de internetconsultatie.
4. Wanneer moet je de regeldrukeffecten van een voorstel analyseren?
Het is verstandig de regeldrukkosten van een voorstel zo vroeg mogelijk in kaart te brengen. Dus vanaf het moment dat je gaat nadenken over eventuele (overheids)maatregelen. Hierdoor kan je deze informatie betrekken bij de keuze voor en uitwerking van bepaalde maatregelen en eventuele alternatieven. De regeldrukparagraaf moet compleet zijn in de (internet)consultatieversie van het voorstel.
Het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) beoordeelt in de toetsing van het voorstel - parallel aan de (internet)consultatiefase – onder andere of de regeldrukkosten van een voorstel goed en volledig in beeld zijn. Het schema in de infographic ATR-advisering bij voorgenomen wet- en regelgeving laat zien hoe dit verloopt. Ook de video-animatie over de ATR-toetsing van voorgenomen regelgeving geeft hierover meer informatie.
5. Hoe maak je een passende regeldrukparagraaf bij een voorstel?
In een regeldrukparagraaf beschrijf je kwalitatief én kwantitatief welke investeringen en (tijds)inspanningen bedrijven, burgers of professionals moeten doen om zich aan verplichtingen of wijzigingen in het voorstel te houden. Voor deze analyse kan je de volgende concrete vragen beantwoorden per wijziging in het voorstel:
- Welke verplichting is nieuw, vervalt of wijzigt en wat moet een burger, bedrijf of professional anders, meer of minder doen door deze wijziging?
- Hoeveel tijd (bijv. administratie) of euro’s (bijv. investering) kost het of bespaart het een burger, bedrijf of professional om deze nieuwe verplichting of wijziging na te leven?
-
- Wie moet deze gewijzigde verplichting(en) naleven?
- Hoeveel van deze partijen zijn er?
- Hoe vaak moeten zij aan de (gewijzigde) verplichtingen voldoen?
Vervolgens vermenigvuldig je de noodzakelijke tijdsbesteding met het (uur)tarief en tel je de berekende kosten (en besparingen) op, zowel per jaar als eenmalig. Dit resulteert in een totaalbeeld van de regeldrukeffecten.
6. Waar en hoe kan je cijfers vinden voor de regeldrukeffecten-analyse?
Veel cijfers staan in openbare bronnen. Zie voor bijvoorbeeld het aantal bedrijven in een bepaalde sector CBS-Statline of het Ondernemersplein van de Rijksoverheid. In het Handboek meting regeldrukkosten is tevens een tabel opgenomen met daarin een indicatie van tijdsbesteding bij veel voorkomende handelingen bij wet- en regelgeving. Er is ook een bijlage beschikbaar. Daarnaast kun je via bijvoorbeeld collega’s, bedrijven, belangen- of brancheorganisaties cijfers krijgen, ook over specifieke handelingen/verplichtingen. Ga wel zo veel mogelijk uit van openbare bronnen. Bij grote voorstellen is het ook mogelijk een onderzoeksbureau in te schakelen om de effecten te analyseren. Bijvoorbeeld als een (wets)voorstel een grote groep bedrijven of burgers raakt en belangrijke effecten heeft voor deze partijen.
7. Wie kan je verder helpen bij het maken van een correcte regeldrukparagraaf?
- De regeldrukcoördinator van jouw departement .
- De accounthouder voor jouw departement bij EZ (v.w.b. regeldruk bedrijven).
- De medewerkers van het secretariaat van het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR).
8. Welke andere criteria en uitgangspunten hangen samen met de analyse van de regeldrukeffecten?
- Noodzakelijkheid. Als regelgeving niet noodzakelijk of effectief is, is de regeldruk disproportioneel.
- Doeltreffendheid en doelmatigheid. De mate van doelbereik en doeltreffendheid zijn mede bepalend voor de proportionaliteit van de regeldrukkosten van een voorstel.
- Alternatievenafweging. De manier van reguleren moet de minst belastende zijn voor samenleving en overheid.
- Werkbaarheid en uitvoerbaarheid. Regelgeving moet werkbaar en uitvoerbaar zijn voor de samenleving en de overheid. Deze eis staat centraal in o.a. de verplichte MKB-toets, Doenvermogentoets, en Uitvoeringstoets. De werkbaarheid en uitvoerbaarheid van nieuwe of wijzigende verplichtingen is sterk bepalend voor de ervaren regeldruk bij burgers, bedrijven en professionals.
- Naast regeldrukeffecten kan een voorstel ook markt-effecten, innovatie-effecten en/of financiële lasten hebben. Voor bedrijven moeten deze effecten worden uitgewerkt in de verplichte Bedrijfseffectentoets (BET).
Laatst gewijzigd op: 8-11-2024