Subsidie

Inhoudsopgave

1. Wat is een subsidie?

Algemeen

Een subsidie is een recht op financiële middelen dat je op aanvraag krijgt van een bestuursorgaan voor bepaalde activiteiten. Deze activiteiten van de aanvrager zijn geen geleverde goederen of diensten, het is dus geen betaling. Dit staat in artikel 4:21, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht. De financiële middelen bestaan niet alleen uit geld, maar kunnen ook bestaan uit het verlagen van de belastingdruk. Bovendien zijn er diverse soorten subsidies, zoals: subsidies voor een bepaald project, subsidies voor instellingen en subsidies op grond van een speciale regeling. Om in aanmerking te komen voor een subsidie, moet worden voldaan aan vastgestelde eisen. Daarnaast worden subsidies voor een bepaalde periode gegeven.

Subsidies zijn zinvol als de overheid bepaald gedrag of bepaalde activiteiten wil stimuleren. Het gaat dan om activiteiten die anders niet zouden worden gedaan, omdat de verwachte kosten te hoog zijn. De overheid kan door het geven van een subsidie burgers of bedrijven overhalen toch die activiteit uit te voeren.

Kenmerken subsidie

  • Subsidies kunnen ook worden gegeven nadat de aanvrager het gewenste gedrag heeft laten zien. Een subsidie voor zonnepanelen kan bijvoorbeeld gegeven worden zodra iemand de factuur daarvoor inlevert.
  • Afhankelijk van de soort subsidie kunnen de uitvoeringskosten hoog zijn. Het liefst houden we de kosten zo laag mogelijk en in ieder geval in verhouding tot wat het oplevert.
  • Subsidieregelingen hebben een zogenaamde horizonbepaling en duren daarom maximaal vijf jaar. Na die vijf jaar moet een subsidieregeling geëvalueerd worden. Er wordt dan gekeken of de regeling nog nodig is en of hij zijn doel heeft bereikt. Als dat niet zo is kan de regeling verlengd en eventueel aangepast worden. Een subsidieregeling kan dus langer dan vijf jaar duren, maar dan moet hij wel iedere vijf jaar geëvalueerd worden op doelmatigheid en effectiviteit.

Voordelen

  • Een subsidie heeft een positieve en stimulerende invloed op het gedrag van de gebruiker. Daarmee kan het helpen bij het bereiken van beleidsdoelen. De subsidie moet wel hoog genoeg zijn om het gedrag van de doelgroep echt te beïnvloeden. De hoogte hangt af van de kenmerken van de doelgroep, zoals koopkracht en eigen geld.

Nadelen

  • Een subsidie kan te veel gericht zijn op een financiële prikkel en kan hierdoor weinig oog hebben voor andere niet-financiële manieren om gedrag te beïnvloeden.
  • Een subsidie kan zorgen voor te grote afhankelijkheid van de overheid.
  • Een subsidie kan misbruik van publieke middelen veroorzaken, bijvoorbeeld als het geld voor andere doelen wordt gebruikt dan waarvoor het bedoeld is.

Terug naar boven

2. Hoe gebruik je een subsidie?

In de subsidieregeling is beschreven welke doelgroep onder welke voorwaarden in aanmerking komt voor een subsidie.

Slaagfactoren

  • De voorwaarden voor het aanvragen en geven van een bepaalde subsidie moeten duidelijk zijn en moeten goed zijn te realiseren.
  • De besteding van de subsidie moet worden gecontroleerd volgens de regels.

Faalfactoren

  •  De regels voor het aanvragen van een subsidie zijn (te) complex, waardoor het gebruik achter blijft.
  • De voorwaarden voor het ontvangen van een subsidie zijn niet duidelijk genoeg, waardoor de subsidie niet vaak wordt gebruikt of wordt afgekeurd.

Valkuilen en tips

  • Bij het opstellen van een subsidieregeling moet je rekening houden met het EU-recht.
    Het EU-mededingingsrecht en het verbod op staatssteun kunnen in de weg staan aan het vaststellen van een subsidieregeling. Let ook op de de-minimusverordening.
  • Het is goed om in het subsidiebeleid rekening te houden met de nadelen die subsidies kunnen hebben: een te grote afhankelijkheid van de overheid en misbruik van subsidies. In het subsidiebeleid kun je maatregelen nemen om deze nadelige effecten te verminderen.

Terug naar boven

3. Achtergrondinformatie

Meer informatie over subsidie kun je vinden in de volgende kaders en hulpmiddelen:

  • Regeling vaststelling Aanwijzingen voor subsidieverstrekking. Deze regeling is ook wel bekend als het Uniform Subsidiekader. Dit is het kader dat gebruikt wordt bij de inrichting en uitvoering van rijkssubsidies.
  • Raamwerk voor Uitvoering van Subsidies, dit is een toelichting op het Uniform subsidiekader.
  • Handreikingen uitvoeringskosten subsidieregelingen. De uitvoeringskosten van afzonderlijke subsidieregelingen zijn te vinden in de volgende documenten: Handreiking uitvoeringskosten subsidieregelingen (gemiddelde uren) (Excel) en Handreiking uitvoeringskosten subsidieregelingen (PxQ) (Excel). De meest recente versie van deze documenten vind je op de website Rijksfinanciën. Voor nieuwe regelingen en bij aanpassingen van bestaande regelingen met een grootte van meer dan € 500.000 is dit sinds 1 januari 2022 verplicht. Dit staat in de Regeling periodiek evaluatieonderzoek.
  • Veel departementen die subsidies verlenen, hebben een aanvullende Kaderwet als juridische basis voor het geven van subsidies.
Relevante verplichte kwaliteitseisen
Relevante verplichte kwaliteitseisen Toelichting
Aanwijzingen voor de regelgeving Eisen aan de vormgeving van wet- en regelgeving en het proces waarin wetten en regels worden opgesteld.
Aanwijzingen voor subsidieverstrekking De Aanwijzingen voor subsidieverstrekking is ook wel bekend als het ‘Uniform subsidiekader’ (USK). Dit is een kader voor het uniformeren en vereenvoudigen van de regels voor de uitvoering en de verantwoording van alle rijkssubsidies.

Terug naar boven

4. Contactgegevens

Terug naar boven

Laatst gewijzigd op: 1-8-2023