Wetgevingshandelingen (zie voor onderscheid ten opzichte van niet-wetgevingshandelingen onderdeel “1.1.7 Wetgevings- en niet-wetgevingshandelingen”) worden vastgesteld door middel van een wetgevingsprocedure, waarbij onderscheid kan worden gemaakt tussen de gewone wetgevingsprocedure en de bijzondere wetgevingsprocedure.
De hoofdregel wordt gevormd door de gewone wetgevingsprocedure waarbij ingevolge artikel 289, eerste lid VWEU de Europese Commissie het exclusieve recht van initiatief heeft. Ingevolge het vierde lid kunnen in de bij de Verdragen bepaalde specifieke gevallen wetgevingshandelingen op initiatief van een groep lidstaten of van het Europees Parlement, op aanbeveling van de Europese Centrale Bank of op verzoek van het Hof van Justitie of van de Europese Investeringsbank worden vastgesteld. Een voorbeeld hiervan is artikel 76 VWEU (op het terrein van politiële en justitiële samenwerking). Bij de gewone wetgevingsprocedure zijn het Europees Parlement en de Raad medewetgever. De procedure is opgenomen in artikel 294 VWEU.
Artikel 289, lid 2 van het VWEU bepaalt dat in de bij de Verdragen bepaalde specifieke gevallen een bijzondere wetgevingsprocedure kan worden gevolgd, met betrekking tot de vaststelling van een verordening, een richtlijn of een besluit door het Europees Parlement met deelname van de Raad, of door de Raad met deelname van het Europees Parlement. Daarbij kan bijvoorbeeld de Raad besluiten na goedkeuring door het Parlement of vraagt de Raad advies aan het Parlement. Zo geldt bij het eventueel in het leven roepen van een Europees openbaar ministerie dat de Raad besluit, na goedkeuring door het Europees Parlement (artikel 86 van het VWEU). Het Europees Parlement kan slechts instemmen met een beslissing van de Raad of deze verwerpen en neemt kortom niet actief deel aan het totstandkomingsproces als medewetgever. Een ander voorbeeld betreft maatregelen over operationele samenwerking van politie: de Raad kan dergelijke maatregelen vaststellen na raadpleging van het Europees Parlement (artikel 87, lid 3 van het VWEU).
Meer informatie over het verloop van wetgevingsprocedures
- Op de site van de Europese Raad en de Raad van de EU is een uitgebreide publicatie opgenomen over het verloop van de wetgevingsprocedure en wanneer deze van toepassing is. Op blz 49 van de publicatie is tevens een helder schema van de procedure opgenomen.
- Op de site van het Europees Parlement is tevens een schematische weergave opgenomen van het verloop van de gewone wetgevingsprocedure.
- Op de site van het expertise centrum europees recht onder eu-essentieel/besluitvormingsprocedures.
Laatst gewijzigd op: 8-2-2018