Wetgeving succesvol doenlijk gemaakt voor burgers

Trefwoord(en):
Doenvermogen
SZW-collega Jasmijn Sluizeman werkte met haar team een initiatief uit om de aanvraag van dubbele kinderbijslag makkelijker te maken. Deze dubbele kinderbijslag is voor ouders die intensief zorgen voor hun kind. Een wetswijziging leek noodzakelijk. Daarvoor vroeg ze wetgevingsjurist Tzivya Wegener-Belinfante. Het resultaat: sinds juli verloopt de aanvraag voor een kwart van de doelgroep automatisch.
 
Tzivya en Jasmijn staan lachend op de foto

Tzivya en Jasmijn, foto: Sander Foederer

Wat was het probleem?

Jasmijn: ‘Ouders van kinderen met een ernstige ziekte of aandoening hebben soms recht op de dubbele kinderbijslag intensieve zorg (DKIZ). Maar uit onderzoek blijkt dat een derde van de ouders afhaakt bij aanvraag van die dubbele kinderbijslag. Dat komt voor een deel omdat de aanvraag best ingewikkeld is. Ouders moeten bijvoorbeeld documenten bundelen en uploaden. Daar komt bij dat ze minder doenvermogen kunnen hebben, de zorg voor hun kind vraagt alle aandacht. Bovendien moeten ze bijvoorbeeld aantonen dat hun kind bepaalde dingen niet kan, terwijl ouders liever benadrukken wat hun kind wél kan. En het meest frustrerend: de aanvraag is voor een kwart van deze ouders overbodig. Zij hebben een indicatie op basis van de Wet langdurige zorg (Wlz) voor hun kind en hebben daarmee sowieso recht op dubbele kinderbijslag.’

Hoe lost een wetswijziging dat probleem op?

Tzivya: ‘Het idee van de beleidsdirectie Stelsel en Volksverzekeringen van SZW was: geef ouders van kinderen die een Wlz-indicatie krijgen automatisch ook DKIZ. Het ingewikkelde is alleen dat er twee uitvoeringsinstanties betrokken zijn bij die regelingen. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) onderzoekt de langdurige zorg voor de Wlz-indicatie. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) regelt de financiële tegemoetkoming: de DKIZ. Met de bestaande wetskaders konden CIZ en SVB de benodigde gegevens om privacy-redenen niet uitwisselen. Maar bij afweging tussen het recht op privacy van de ouders en kinderen en hun recht op makkelijke toegang tot een hulpregeling bleek dat laatste zwaarwegender. De wijzigingswet biedt daarvoor grondslagen.’

Hoe betrokken jullie SVB en CIZ en de ouders?

Jasmijn: ‘We hebben steeds overlegd met uitvoeringsinstanties SVB en CIZ, met bestuursadviseurs en met uitvoerende medewerkers. SVB heeft de DKIZ-aanvraag in 2021 als knelpunt genoteerd. Dat was aanleiding om te kijken of we het beleid konden aanpassen. CIZ heeft aanvullend onderzoek gedaan. Ook met hen hebben we veel overlegd, net als met beleidsmedewerkers van VWS, waar zij onder vallen. Die verdeling over twee departementen vraagt veel afstemming. Maar het belangrijkst waren werkbezoeken aan SVB en CIZ, waarin we ook gesprekken met ouders konden bijwonen. Dat helpt om goed te begrijpen hoe zij de aanvraagprocedure beleven. Tot slot hielpen Tzivya en andere juristen om de wijzigingswet uit te werken.’

Wat heeft dit traject opgeleverd?

Tzivya: ‘Mede dankzij zorgvuldige voorbereiding door de beleidsdirectie en samenwerking met de uitvoering is de wijzigingswet in twee jaar ingevoerd. De uitvoeringstoetsen leverden geen verrassingen op. Het burgerperspectief was in de voorbereiding steeds uitgangspunt. Daarmee is de eis Doenvermogen verwerkt.’

Jasmijn: ‘Sinds juli meldt CIZ bij een Wlz-toekenning voor een kind de ouders automatisch aan bij SVB voor DKIZ. Ouders krijgen wel een opt-out als ze niet willen dat CIZ hun gegevens met SVB deelt, maar daar maakt nog niemand gebruik van. Ouders lijken blij met deze regeling. Daar deden we het voor.’

Meer weten over het vereenvoudigen van beleid en het betrekken van burgers? Ga naar de pagina over Doenvermogen.

Laatst gewijzigd op: 6-2-2025