In artikel 16 EU is opgenomen dat tenzij in de Verdragen anders is bepaald, de Raad besluit met gekwalificeerde meerderheid van stemmen. Onder gekwalificeerde meerderheid van stemmen wordt vervolgens verstaan:
“ten minste 55% van de leden van de Raad die ten minste vijftien in aantal zijn en lidstaten vertegenwoordigen waarvan de bevolking ten minste 65% uitmaakt van de bevolking van de Unie
Een blokkerende minderheid moet ten minste uit vier leden van de Raad bestaan; in het andere geval wordt de gekwalificeerde meerderheid van stemmen geacht te zijn verkregen.”
In artikel 238 VWEU is opgenomen wat onder gekwalificeerde meerderheid wordt verstaan in andere gevallen.
Het derde lid bepaalt dat onder voorbehoud van het bepaalde in het protocol inzake de overgangsbepalingen (zie hieronder) in de gevallen waarin niet alle leden van de Raad aan de stemming deelnemen onder gekwalificeerde meerderheid wordt volstaan:
“ten minste 55% van de leden van de Raad die deelnemende lidstaten vertegenwoordigen waarvan de bevolking ten minste 65% uitmaakt van alle deelnemende staten. Een blokkerende minderheid moet ten minste uit het minimum aantal van de leden van de Raad bestaan die meer dan 35% van de bevolking van de deelnemende lidstaten vertegenwoordigen, plus één lid; in het andere geval wordt de gekwalificeerde meerderheid geacht te zijn verkregen.”
Wanneer de Raad niet besluit op voorstel van de Commissie of de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, wordt onder gekwalificeerde meerderheid verstaan:
“ten minste 72% van de leden van de Raad die deelnemende lidstaten vertegenwoordigen waarvan de bevolking ten minste 65% uitmaakt van de bevolking van alle deelnemende staten.”
Aan het Verdrag van Lissabon is verklaring 7 gehecht met betrekking tot artikel 16, lid 4 VEU en artikel 238, lid 2 VWEU, ook wel het ‘compromis van Ioannina’. Dit compromis is gebaseerd op het besluit van de Raad van 13 december 2007 (2009/857/EG, L 2009, L 314/73) houdt in dat indien een groep lidstaten zijn bezwaren uit tegen een besluit dat de Raad alles in zijn vermogen dient te doen om tot een bevredigende oplossing te komen voor alle lidstaten. Dit betreft voornamelijk een politiek compromis om te zorgen dat besluiten door zoveel mogelijk lidstaten worden gedragen en daarmee de democratische legitimiteit te versterken.
In bijlage III van het Besluit van de Raad tot wijziging van het Reglement van Orde van reglement van orde (2014/900/EU, PbEU 2014, L 358) zijn de actuele bevolkingsaantallen opgenomen ten behoeve van de stemverhouding.
Laatst gewijzigd op: 8-2-2018