Een synoniem voor doeltreffendheid is effectiviteit. Bij de verwachte doeltreffendheid van het instrumentarium gaat het om de wijze waarop en mate waarin wordt verwacht dat het instrumentarium bijdraagt aan het realiseren van de doelstellingen. Hiermee leg je een koppeling tussen de verwachte prestaties (output) van het ingezette instrumentarium en de beoogde effecten.
Klik om de afbeelding te vergroten
| Term | Uitleg |
|---|---|
| Beleid | Inspanningen van de overheid om met de inzet van mensen, middelen en tijd maatregelen uit te voeren om afgesproken doelstellingen te realiseren. Beleid als bedoeld in deze regeling gaat over één of meerdere beleidsinstrumenten. |
| Doeltreffendheid |
De mate waarin de beleidsdoelstellingen gerealiseerd worden dankzij het ingezette beleid en met zo min mogelijk ongewenste neveneffecten Hulpvragen:
|
| Doelmatigheid |
De mate waarin de prestaties en effecten van beleid tegen de laagst mogelijke inzet van (financiële) middelen en ongewenste neveneffecten worden bewerkstelligd, dan wel de mate waarin met de inzet van een bepaalde hoeveelheid (financiële) middelen de maximale prestaties en effecten van beleid worden gerealiseerd tegen zo min mogelijk ongewenste neveneffecten Hulpvraag:
|
| Evaluatieonderzoek | Onderzoek dat inzicht geeft in (voorwaarden voor) doeltreffendheid en doelmatigheid van beleid. Evaluatieonderzoek kan zowel ex ante, ex durante als ex post worden uitgevoerd. |
| Evaluatieparagraaf | Een toelichting bij een beleids- of wetsvoorstel over hoe het beleid wordt gemonitord en geëvalueerd. |
Verplichte toelichting op doeltreffendheid
Het is op basis van artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet 2016 verplicht dat de toelichting van elk beleids- of wetsvoorstel dat aan de ministerraad of het parlement wordt voorgelegd, ingaat op de verwachte doeltreffendheid (effectiviteit) van een voorstel.
Bij het onderbouwen van de verwachte doeltreffendheid ga je in op de wijze waarop en de mate waarin het gekozen instrumentarium naar verwachting gaat bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen. Hierbij gaat het om:
- een toelichting waarom je verwacht dat het instrumentarium bijdraagt aan het realiseren van de doelstellingen.
- een inschatting van de verwachte prestaties en effecten van het gekozen instrumentarium.
Probeer deze prestaties en effecten, voor zover mogelijk, te kwantificeren. Wanneer de omvang van de verwachte effecten van het voorstel vooraf niet is te kwantificeren, licht je de verwachte effecten in kwalitatieve termen toe. Betrek ook zoveel mogelijk de te verwachten neveneffecten, zowel positief als negatief. Zie hiervoor ook 4 Wat zijn de gevolgen van deze opties?.
Stappen om de verwachte effectiviteit in beeld te brengen:
- Beschrijf de beleidstheorie
Beschrijf waarom je veronderstelt dat het gekozen instrumentarium gaat bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen. Met de beleidstheorie geef je antwoord op de vraag: hoe en waarom gaat dit instrumentarium naar verwachting werken? In sommige gevallen wordt een gedragsverandering verondersteld van de doelgroep van het voorstel (zie ook Toolbox Beleidsevaluaties, onder O15 Gedragsinzichten). - Onderbouw de verwachte doeltreffendheid
Gebruik ter onderbouwing van het voorstel zoveel mogelijk (empirisch) bewijs waarmee de effecten in de praktijk zijn aangetoond. Zie voor meer informatie het Evaluatiestelsel van het Ministerie van Financiën). - Maak bij de onderbouwing zoveel mogelijk gebruik van (empirisch) bewijs waarmee de doeltreffendheid in de praktijk is aangetoond, zoals beschikbaar (wetenschappelijk) onderzoek, literatuur of reeds uitgevoerde evaluaties (zie ook de pagina kennisgedreven beleid maken).
- Geef aan hoe je (meer) inzicht gaat verkrijgen in de doeltreffendheid
In de evaluatieparagraaf van het voorstel geef je aan, hoe je het voorstel, eenmaal ingevoerd, op prestaties en effecten wilt gaan volgen (monitoren) en de doeltreffendheid zult evalueren. Op basis van deze monitoring en evaluatie kun je zowel tussentijds leren en verbeteren, als naderhand verantwoording afleggen over de realisatie van (voorwaarden voor) doeltreffendheid.
Laatst gewijzigd op: 26-4-2023